Hans Zirkzee wint met Rotterdamse ‘jazzbijbel’
Met het vervaardigen van zijn ‘Rotterdamse jazzbijbel’ is jazzkenner bij uitstek Hans Zirkzee de winnaar geworden van de mr. J. Dutilhprijs 2016. Het is daarmee de twaalfde keer geweest dat deze prijs, eens in de twee jaar, werd uitgereikt. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 6.000 euro en een beeldje van Rotterdams kunstenaar Joep van Lieshout. Een jury kiest dan voor het beste historische boek over Rotterdam.
Hans Zirkzee is daarbij zeker niet over een nacht ijs gegaan. Hij heeft jarenlang onderzoek gedaan en vervolgens er ook nog enkele jaren aan geschreven onder de titel: ‘Jazz in Rotterdam: de geschiedenis van een grotestadscultuur’. De prijsuitreiking was afgelopen woensdag in Verhalenhuis Bèlvéder in Rotterdam Katendrecht.
Volgens prijswinnaar Hans Zirkzee blijkt uit alles zijn liefde voor de jazz in Rotterdam tot in de vorige eeuw toe. Hij zegt daarover: ‘Het is een boek dat de geschiedenis van de stad toegankelijk maakt voor een breed publiek. Het uitputtende, encyclopische werk is essentieel voor elke kenner. De lezer wordt de mogelijkheid geboden om de geschiedenis in fragmenten tot zich te nemen met bijzonder veel, nog niet eerder gezien, beeldmateriaal.’
Voor de mr. J Dutilprijs 2016, een initiatief van het Historisch Genootschap Roterodamum, waren dit jaar zes genomineerden (zie hieronder het juryrapport).
Op de foto: Prijswinnaar Hans Zirkzee. (Foto © Coen de Jonge).
Juryrapport Mr. J. Dutilhprijs 2016
Het is alweer de twaalfde keer dat we de Mr. J. Dutilhprijs mogen uitreiken, de
tweejaarlijkse prijs voor het beste boek over de geschiedenis van Rotterdam dat in de
voorafgaande periode is verschenen.
De prijs is vernoemd naar mr. Jacques Dutilh die in 1992 afscheid nam als voorzitter van
het Historisch Genootschap Roterodamum. Als dank voor zijn onvermoeibare inzet en
passie voor de stad en haar levendige geschiedenis besloot de stichting hem in 1992 te
eren met de instelling van de onderscheiding die zijn naam draagt.
De Mr. J. Dutilhprijs wordt toegekend aan de auteur van een werk dat een breed publiek
weet te bereiken, en niet enkel vakgenoten of academici. Het boek in kwestie moet een
ruime verspreiding kennen en — maar dat spreekt vanzelf — goed leesbaar zijn. Boeken
geschreven in opdracht en gedenk- en jubileumuitgaven zijn uitgesloten van deelname,
evenals uitgaven in eigen beheer en boeken waaraan meerdere auteurs hebben
geschreven.
Behalve een scuptuur, ontworpen door kunstenaar Joep van Lieshout, ontvangt de
winnende auteur een bedrag van zesduizend euro dat beschikbaar wordt gesteld door de
J.E. Jurriaanse Stichting.
De jury die zich de afgelopen periode onder mijn voorzitterschap over de werken heeft
gebogen bestond uit Frank van Dijl, Paul van de Laar, Eeva Liukku, Michiel van Ravesteijn
en Arno Snoek. Ingrid de Jager heeft als secretaris alle werkzaamheden van de jury in
goede banen geleid. Mark Hoogstad heeft in deze periode helaas de jury moeten verlaten
vanwege tijdgebrek.
Want tijd heeft de jury wel nodig gehad. De prijs die in 2016 wordt uitgereikt heeft
betrekking op historische publicaties over Rotterdam in de jaren 2014 en 2015. Na een
voorselectie leverde dit een longlist op van maar liefst twintig publicaties die de jury moest
doorploegen. We zijn de uitgevers ook dankbaar dat ze bereid waren om de jury van
boeken te voorzien.
Wat viel in deze periode in het algemeen op?
Dit jaar vierde Rotterdam 75 jaar wederopbouw. De wederopbouwperiode en de kunst en
architectuur die eruit voortkwamen krijgen nog steeds veel aandacht. Zo beschrijven
Susan Hogervorst en Patricia van Ulzen hoe in Rotterdam de herdenking en herinnering
aan het bombardement en de verloren stad vorm heeft gekregen in Rotterdam en het
bombardement: 75 jaar herinneren en vergeten. Anne Jongstra en Arie van der Schoor
maakten met Rotterdam in de Wederopbouw een publieksvriendelijk boek met veel mooie
archiefbeelden. In het jaar dat de concertzaal de Doelen zijn vijftigjarig bestaan vierde,
kreeg de jury een boek over het werk van de gebroeders Kraaivanger te lezen. Maar ook
veelzijdige wederopbouwkunstenaar Louis van Roode werd geëerd met monografie.
Ondanks, of misschien wel dankzij, het feit dat Rotterdam een stad is die snel verandert, is
de stadsgeschiedenis nooit ver weg. Net nu het nieuwe Centraal Station een vaste plek in
de hoofden en harten van Rotterdammers verovert, verscheen een biografie van de
architect van het oude station, Van Ravesteyn.
Dat de stad is gemaakt door mensen, bleek uit het aantal biografieën over prominente
Rotterdammers die de longlist hebben gehaald. Naast de hiervoor genoemde personen
was er ook een uitgebreide biografie over het leven van de zakenman Anton Kröller en
één over Dirk Hannema, directeur van het Museum Boijmans.
Met plezier hebben we ook publicaties gezien die zich niet lieten beperken door zoiets
arbitrairs als een afgebakende periode, maar een poging deden de gehele
stadsgeschiedenis samen te vatten, zoals het boek Rotterdam van Jan Oudenaarden en
Rien Vroegindeweij. Ook zal de passie en gedetailleerde encyclopedische kennis van het
boek De geschiedenis van Feyenoord deel 1 menig fan kunnen bekoren
5 genomineerden, in alfabetische volgorde:
Uit de longlist van twintig titels werden niet minder dan vijf genomineerd voor de prijs.
Twee keer moest een jurylid zich onthouden van stemming. Eenmaal omdat het
onderwerp van de biografie een grootvader van een jurylid betrof, een andere keer omdat
een jurylid als begeleider betrokken was bij het promotieonderzoek dat de basis vormde
van de publicatie.
Ik noem hier de voor de Mr. J. Dutilhprijs 2016 genomineerde auteurs in alfabetische
volgorde:
Ariëtte Dekker: Anton Kröller : Leven op krediet
De biografie van Ariette Dekker onderzoekt het persoonlijke én zakelijke leven van
zakenman Anton Kröller. Ondanks het feit dat er weinig archiefmateriaal voorhanden was,
weet Dekker de complexe materie helder te verwoorden.
Ida Jager: Evert en Herman Kraaijvanger : architectonische noblesse
Dit inhoudelijke en informatieve boek is geen biografie maar oeuvre-overzicht van de
gebroeders Kraaijvanger die in Rotterdam meerdere ontwerpen hebben gerealiseerd. De
prachtige schrijfstijl van Ida Jager kent een geconcentreerde woordkeuze.
Kees Rouw: Sybold van Ravesteyn : architect
Mooi uitgegeven boek waarin Kees Rouw respectvol schrijft over architect Van Ravesteyn,
van wie we nog steeds Diergaarde Blijdorp kennen. Hij was lange tijd in dienst bij de NS
en tekende dan ook voor de inmiddels verdwenen stations Centraal en Hofplein.
Tjeu Strous: Hannema ́s universum
Hannema's universum biedt genoeg materiaal voor een spannende film. Tjeu Strous laat
zich niet verleiden tot het schetsen van een simplistisch beeld van de beruchte
oorlogsdirecteur van museum Boijmans van Beuningen.
Hans Zirkzee: Jazz in Rotterdam: de geschiedenis van een grotestadscultuur
Uit alles blijkt de liefde van de auteur voor jazz en Rotterdam in dit aanstekelijke boek. Het
is het resultaat van zeer uitputtend onderzoek naar de geschiedenis van de jazz in
Rotterdam.
Er kan er maar een de winnaar zijn...
In het winnende boek staat niet de fysieke stad centraal. Het beschrijft de culturele
dynamiek van een havenstad, die al in een vroeg stadium in contact kwam met
ontwikkelingen elders in de wereld.
Het is een boek dat de geschiedenis van de stad toegankelijk maakt voor een breed
publiek, wat een belangrijke criterium is van de prijs. Het uitputtende, zeg maar
encyclopedische werk is essentieel voor elke kenner maar is tegelijkertijd toegankelijk voor
niet per se door dit onderwerp geobsedeerde lezers. Het biedt de lezer de mogelijkheid
om de geschiedenis in fragmenten tot zich te nemen en het bevat veel bijzonder en
aantrekkelijk, soms niet eerder gezien beeldmateriaal.
De winnaar van de Mr. J. Dutlihprijs 2016 geeft blijk van een totale overgave aan en
bezetenheid van zijn onderwerp, wat eigen is aan het onderwerp zelf – de jazz. De
stadsgeschiedenis geschreven aan de hand van jazz – het ligt niet voor de hand maar het
resultaat is zeer geslaagd.
Daarom is de winnaar van de Mr. J. Dutlihprijs 2016 voor het beste historische boek over
Rotterdam: Jazz in Rotterdam van Hans Zirkzee.
Foto: Juryvoorzitter Nelleke van Noordvliet samen met Hans Zirkzee
Foto's van Wim de Boek.
.gif)
